Canxi trong thai kì
VAI TRÒ CỦA CANXI: #
Canxi đóng vai trò rất quan trọng trong cơ thể, là thành tố của rất nhiều hoạt động như tạo khung xương, co cơ và các hoạt động của hormone cũng như enzyme. Bộ xương trẻ em cần khoảng 30gr canxi trong suốt thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng cuối.
Thiếu hụt canxi có thể dẫn đến một số biến chứng đối với thai phụ và thai nhi như: loãng xương, run, co cơ, dị cảm da, co giật, thai chậm tăng trưởng, trẻ nhẹ cân. Việc bổ sung canxi còn có tác dụng giảm nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật.
NHU CẦU CANXI Ở THAI PHỤ: #
Theo khuyến cáo của WHO và của Tổ chức Lương Thực và Nông Nghiệp Liên Hiệp Quốc FAO thì lượng canxi cần cung cấp hằng ngày đối với phụ nữ mang thai là 1200mg. Cũng theo khuyến cáo của WHO, ở những vùng có mức tiêu thụ canxi thấp thì tất cả những phụ nữ mang thai, đặc biệt là những phụ nữ có nguy cơ cao bị tăng huyết áp thai kỳ thì cần được BỔ SUNG 1,5- 2,0 G CANXI NGUYÊN TỐ/ NGÀY CHIA THÀNH 3 LIỀU (NÊN UỐNG CÙNG VỚI BỮA ĂN). VIỆC BỔ SUNG NÀY BẮT ĐẦU TỪ TUẦN 20 CHO ĐẾN KHI KẾT THÚC THAI KỲ.
Vậy làm sao để biết bạn có thuộc vùng có mức tiêu thụ canxi thấp hay không?
Mức tiêu thụ canxi thấp được định nghĩa khi mức tiêu thụ canxi trung bình thấp hơn 900mg/ngày. Để dễ hình dung 900mg canxi có thể được cung cấp khi bạn uống 750ml sữa (hơn 4 hộp sữa Vinamilk 180ml/ngày). Nghiên cứu đã cho thấy hầy hết ở những nước đang phát triển thì đều có mức tiêu thụ canxi thấp. Bạn có thể tự so ra để biết mình thuộc nhóm nào nhé! Những phụ nữ có nguy cơ cao tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật khi họ có một trong số những yếu tố: béo phì, đã từng bị tiền sản giật, đái tháo đường, tăng huyết áp mạn tính, bệnh thận, bệnh miễn dịch, con so, mẹ lớn tuổi, trẻ bị thành niên mang thai, và những tình trạng dẫn đến bánh nhau rộng (ví dụ: song thai).
Tuy nhiên ở những vùng mà mức tiêu thụ canxi đạt mức khuyến cáo hằng ngày thì việc bổ sung canxi không được khuyến khích do không làm cải thiện kết cục của tăng huyết áp và tiền sản giật mà có thể là tăng các nguy cơ có hại.
TIÊU THỤ QUÁ MỨC CANXI có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận, nhiễm trùng tiểu, táo bón và giảm khả năng hấp thụ của những vi chất cần thiết khác (ví dụ sắt, kẽm). Do đó cần theo dõi sát mức tiêu thụ một ngày của thai phụ bao gồm canxi trong thức ăn, trong các loại thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất (thường có khoảng 150-250mg canxi) để làm tránh nguy cơ thừa canxi. Lượng canxi tối đa một ngày không được quá giới hạn dung nạp được thiết lập cho từng vùng. Nếu một vùng không có những tiêu chuẩn trên thì có thể dùng giới hạn tối đa là 3g/ngày (WHO). Theo khuyến cáo của Mỹ thì là không quá 2,5 g/ngày.
CUNG CẤP CANXI BẰNG THỰC PHẨM: #
Các loại thực phẩm giàu canxi được chia thành 2 nhóm:
- Có nguồn gốc từ sữa: sữa tươi, pho mát, yogurt…
- Không từ sữa:
- Hải sản như tôm, cá mòi (sardines), cá thu (mackerel), tôm…
- Các loại rau xanh (greens) như cải xoăn (kale), cải rổ (collard), cải
bẹ xanh (mustard), cải củ (turnip), cải thìa (bok choy), bông cải xanh (broccoli) c. Khác: đậu hũ, hạt hạnh nhân và các thực phẩm được bổ sung canxi (như nước trái cây, bánh mì, nước đậu nành…(xem trên bao bì để biết loại nào có bổ sung canxi).
CUNG CẤP CANXI BẰNG THUỐC: #
CANXI THƯỜNG Ở DƯỚI DẠNG carbonate, citrate, lactate hay gluconate và tất cả các dạng này đều có sinh khả dụng tốt. Canxium carbonate là dạng thông dụng nhất, giá thành rẻ và có tỷ lệ canxi nguyên tố cao nhất (40%) và do đó có khối lượng viên thuốc cũng nhỏ hơn, dễ uống hơn. Tuy nhiên calcium carbonate cần thêm acid dạ dày để hòa tan (cho nên thường dùng thuốc cùng với bữa ăn). Calcium citrate: là dạng được hấp thu tốt nhất, không cần acid dạ dày để hấp thu nên nó có thể được dùng giữa các bữa ăn và là một lựa chọn tốt cho những thai phụ bị viêm dạ dày và cần thuốc chống aicd dạ dày.
SẮT VÀ CANXI nên được dùng cách xa nhau vài tiếng đồng hồ. Thông thường canxi nên được dùng cùng với bữa ăn và sắt là vào giữa các bữa ăn.
Cơ thể thường chỉ hấp thụ khoảng 500mg canxi một lần, do đó nếu cần lượng lớn canxi thì NÊN CHIA NHỎ THÀNH NHIỀU LẦN TRONG NGÀY. Mình đọc thấy một số trang web khuyên là không nên uống canxi vào buổi tối do lo sợ hình thành sỏi thận và mất ngủ, tuy nhiên trong các khuyến cáo mình chưa thấy đề cập đến vấn đề này (theo khuyến cáo của WHO mình đã nói ở trên thì lượng canxi nên được chia thành 3 bữa, không đề cập là không nên uống buổi tối).
VITAMIN D giúp tăng cường sự hấp thu canxi. Vitamin D có thể được cung cấp thông qua việc tắm nắng, trứng, cá và sữa tăng cường dinh dưỡng (fortified milk).
KHÔNG DUNG NẠP LACTOSE là một tình trạng khá thường gặp khi cơ thể
không tiêu hóa đươc lactose - dạng đường có trong sữa. Tình trạng này có
thể dẫn đến đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy mỗi khi bạn uống sữa do thiếu
men lactase tiêu hóa lactose (mình cũng là một nạn nhân!
- Uống mỗi lần một lượng nhỏ sữa cùng với ít thức ăn.
- Sử dụng những sản phẩm sữa có chứa ít đường như pho mát, yogurt,
cottage cheese (mình cũng hem biết là gì !). Tuy nhiên nên tránh dùng các loại pho mát mềm như brie hay blue cheese (hem biết luôn!) do những loại này có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm cho bà bầu.
- Sử dụng các thực phẩm chứa canxi không từ sữa (đã nói ở trên).
- Sử dụng sữa không/ ít lactose (lactaid milk). Trên thị trường Việt
Nam có một số sản phẩm như: sữa Flex (Vinamilk), Ensure gold (tuy nhiên những sữa này không được thiết kế với công thức dành cho bà bầu).
Các loại thuốc bổ tổng hợp cho bà bầu thường có chứa canxi. Tuy nhiên lượng canxi không nhiều, từ 150-250mg. Lý do là canxi có thể làm cản trở hấp thu một số chất khác cũng như làm cho kích thước của viên thuốc quá lớn gây khó nuốt và khó tan. Chính vì vậy việc bổ sung thêm viên canxi là cần thiết.
NGUỒN: # Vitamin and mineral requirements in human nutrition
# Increasing Calcium in Your Diet
# Calcium supplementation in pregnancy for prevention of preeclampsia